فعالیت تحقیقاتی بخش هپاتیت و ایدز به‌طور عمده روی ویروس‌های عامل هپاتیت و ایدز و ویروس هایی نظیر سیتومگالوویروس (CMV) و ویروس اپشتین بار (EBV) و ویروس لنفوتروپیک سلول T انسانی نوع ۱ (HTLV-1) متمرکز شده است. آزمایشگاه این بخش از سال 1391 به عنوان آزمایشگاه همکار مرجع این دو بیماری فعالیت می نماید.  برای آشنایی بیشتر با این بخش و همزمان با روز جهانی ایدز، مصاحبه اداره روابط عمومی و امور بین الملل انستیتو پاستور ایران با آقای دکتر محمدرضا آقاصادقی، رییس این بخش را می خوانیم.

دکتر محمدرضا آقاصادقی دارای مدرک دکترای تخصصی بیوتکنولوژی پزشکی از انستیتو پاستورایران می باشد و حدود ۲۵ سال است که در انستیتو پاستور ایران مشغول خدمت است. ایشان در حال حاضر رئیس بخش هپاتیت، ایدز و ویروس های منتقله از خون و رئیس آزمایشگاه همکار مرجع کشوری این بخش می باشند.  

انجام مطالعات کاربردی و ماموریت محور

تقریبا از اواخر دهه 60 شمسی، انستیتو پاستور ایران مطالعات اپیدمیولوژی و مولکولی بر روی اچ آی وی و هپاتیت را آغاز نمود و با جذب اعضای هیات علمی متخصص، این اقدامات شکل اجرایی تری به خود گرفت. درحال حاضر ۸ عضو هیات علمی و تعدادی کارشناس روی موضوعات مختلف مرتبط در این بخش فعالیت می نمایند. همکاران این بخش در ۴ آزمایشگاه تشخیص اپیدمیولوژی، واکسن، روابط متقابل میزبان و ویروس و بررسی اثرات سنتیک و گیاهی برای ویروس مشغول تحقیق هستند. ما در فعالیت های تشخیصی، تحقیقاتی، واکسن و بررسی های مقاومت دارویی بر هپاتیت های با منشاء ویروسی تمرکز داریم. در حال حاضر متناسب با ماموریت هایی که به بخش داده شده است، در حوزه هایی نظیر ارزیابی کیت های مربوط به ویروس های اچ آی و ی و هپاتیت هم فعالیت می نماییم. در عین حال مطالعاتی را روی بعضی از گروه های خاص مثل زندانیان، زنان آسیب پذیر، مردان دارای رابطه جنسی با همجنس و ..... انجام می دهیم. از طرف دیگر مطالعاتی را را روی داروها و درمان های HIV و هپاتیت انجام می دهیم.

یکی دیگر از فعالیت های ما مطالعات سرطان هایی است که منشا آن ویروس هپاتیت می باشد که به دنبال بررسی این موضوع هستیم که کدام ژن ها در سرطان فعال می شوند، و چگونه می شود آن ژن ها را سرکوب کرد.

طرح های تحقیقاتی و پایان نامه های دانشجویی هم در راستای این اهداف در حال انجام است. همکاران ویروس شناس این بخش در عین حال فناور دو تا از واکسن های کووید19 و از جمله واکسن برکت بوده اند.

همکاران ما ارتباطات خوبی با مراکز هپاتیت و ایدز در کشور دارند و عضو شبکه کشوری هپاتیت هستیم. ما با متخصصان بالینی هم رابطه تنگاتنگی داریم و طرح های مختلفی با ایشان در موارد مختلف درمان، تشخیص مقاومت های دارویی، تشخیص خود ویروس، و جهش هایی که در ویروس ممکن است اتفاق بیفتد داریم.

اخیرا هم مرکز تحقیقات واکسن های ویروسی در مجتمع تولیدی تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران در کرج راه اندازی شده است که همکاران ما در قالب آن مرکز هم یک سری فعالیت های تحقیقاتی انجام می دهند.

بررسی مقاومت های دارویی

با توجه به اینکه هپاتیت بی واکسن دارد اما اینطور نیست که این معضل با وجود واکسن حل شده باشد و یکی از زمینه های تحقیقاتی ما افرادی هستند که به واکسن پاسخ مناسبی نمی دهند.

از طرفی مطالعه افرادی که تحت درمان هپاتیت بی و سی هستند و به درمان پاسخ مناسبی نمی دهند و مقاومت دارویی دارند مهم می باشد که یکی دیگر از حوزه های تحقیقاتی همکاران ما می باشد. این مستلزم آن است که جمعیتی را که تحت درمان هستند مورد بررسی قرار دهیم و بررسی شود آیا مقاومت دارویی در آن ها ایجاد شده است یا نه.

آزمایشگاه همکار مرجع کشوری هپاتیت  و ایدز  

بیماری های هپاتیت و ایدز معضل های جدی بهداشتی و پزشکی هستند و اهمیت زیادی برای کشور و جامعه جهانی دارند. از سال 1391 که آزمایشگاه همکار مرجع هپاتیت و ایدز راه اندازی شده است، سالیانه حداقل 2000 آزمایش در این آزمایشگاه انجام شده است.

آزمایشگاه مرجع ما با سامانه کشوری ارتباط دارد و فعالیت های تشخیصی امان هرساله مورد آزمون و ممیزی واقع می شود. ما در بخش همزمان با انجام کارهای تحقیقاتی، به مردم هم خدمات تشخیصی ارائه می دهیم. در بعضی از سال ها تا ۲۰ هزار نمونه آزمایش برای کارهای تشخیصی و تحقیقاتی هم در این بخش انجام شده است.

هزینه آزمایشات طبق تعرفه دولتی اخذ می شود و مدیریت خدمات تخصصی انستیتو پاستور ایران بر کارهای تشخیصی ما نظارت دارد. جواب آزمایشات معمولا 2 تا 3 روزه اعلام می شود.

بودجه محدود تحقیقات یک معضل است

منابع تحقیقاتی یکی از معضلات اصلی پژوهش است. تجهیزات بخش نیاز به به روزرسانی دارند و در عین حال هزینه مواد مصرفی و کیت های تشخیصی و تحقیقاتی بسیار بالا رفته است و باید فکری به حال بودجه تحقیقات بشود. ما سعی کرده ایم رابطه مان را با صنعت حفظ کنیم و بودجه در قالب طرح از بیرون جذب کنیم ولی هنوز باید تلاش بیشتری برای اتصال به صنعت و نظام سلامت صورت گیرد که نیاز به حمایت مدیران در این رابطه دارد. از طرف دیگر دولت هم باید ترغیب شود تا بودجه بیشتری به پژوهش تخصیص دهد.

لینک خبر در ایسنا