رئیس بخش قارچ شناسی انستیتو پاستور ایران ضمن تشریح فعالیت‌های بخش قارچ شناسی این مرکز، درعین حال به موضوع مقاومت دارویی در قارچ‌ها اشاره کرد و گفت: مقاومت دارویی علت‌های زیادی مثل استفاده بی‌رویه از داروها و یا استفاده از داروهای غیر موثر دارد؛ همچنین سویه‌هایی قارچی‌ای وجود دارند که به چند داروی ضد قارچ مقاوم هستند.

دکتر زهرا جهانشیری با اشاره به اینکه فعالیت‌های بخش قارچ شناسی در دو قسمت اصلی تحقیقاتی و خدماتی تعریف شده است، گفت: در بخش مربوط به خدمات، بیمارانی توسط پزشکان و مراکز درمانی به انستیتو پاستور ایران ارجاع می‌شوند که بیشتر ضایعات پوستی در پوست، ناخن یا مو دارند. در عین حال ممکن است یک سری نمونه دیگر به شکل بیوپسی برای این بخش ارسال شود که می‌تواند شامل نمونه بافت، خلط، مایع مغزی نخاعی، نمونه لاواژ برونکوآلوئولار (BAL) و یا نمونه خون باشد.

وی افزود: از بیماران مراجعه کننده نمونه‌های پوسته از ضایعات پوستی و نمونه ناخن به روش خراشیدن (Scraping) و نمونه‌های موی آلوده گرفته می‌شود. در مورد تمامی نمونه‌های گرفته شده و نمونه‌های ارسالی، مشاهده مستقیم و کشت انجام می‌شود و جواب اولیه بیماران روز بعد به آنها گزارش می‌شود. جواب کشت آنها نیز با توجه به نوع عامل بیماری تا سه هفته بعد آماده خواهد شد. 

این عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران، ادامه داد: مراجعین می‌توانند پاسخ آزمایشات را در سایت جواب‌دهی بخش بررسی یا به شکل حضوری دریافت کنند. برای کشت نمونه‌ها به منظور جداسازی ساپروفیت‌ها، مخمرها و درماتوفیت‌ها از محیط‌های انتخابی استفاده می‌شود.

وی افزود: پزشکان از مطب‌های خصوصی و یا بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های دولتی، در تهران یا شهرستان‌ها، بیماران یا بیوپسی‌های آن‌ها را به ما ارجاع می‌دهند. گاهی اوقات آزمایشگاه‌های دیگر قادر به تشخیص  وجود قارچ در نمونه نیستند و از ما می‌خواهند نمونه را مورد آزمایش قرار دهیم که در مواردی از تشخیص به روش مولکولی استفاده می‌شود. به علاوه انجام آزمایش حساسیت دارویی ضد قارچی برای پیدا کردن موثرترین داروی ضد قارچ به دستور پزشک، بر روی قارچ‌های جدا شده از نمونه‌های بیماران انجام می‌شود.

رئیس بخش قارچ شناسی انستیتو پاستور ایران با اشاره به اینکه سالانه تا حدود ۳ هزار نمونه به بخش قارچ شناسی این مرکز ارجاع می‌شود، بیان کرد: هزینه‌های آزمایش‌های انجام شده در این بخش با تعرفه دولتی بسیار پایین است و بیمه هم قسمتی از هزینه‌ها را پوشش می‌دهد؛ البته هزینه آزمایشاتی نظیر حساسیت به داروی ضد قارچی و تشخیص مولکولی به مراتب بیشتر است.

وی افزود: در رابطه با بانک زیستی، قارچ‌های جدا شده از نمونه‌های آزمایش شده در این بخش، به صورت کامل جداسازی شده و مشخصاتش را که از چه بیماری گرفته شده است، به چه داروهایی حساس است و ... را ثبت می‌کنیم و این نمونه‌ها در دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد نگهداری می‌شوند. سویه‌هایی را که به ما سفارش می‌دهند، کشت می‌دهیم و آماده سازی می‌کنیم و در ظرف‌های مخصوص استریل تحویل مشتری داده می‌شود.

او تاکید کرد: لیست بانک زیستی در سایت بخش قارچ شناسی انستیتو پاستور ایران موجود است و برای همه قابل مشاهده است. از طرفی چون برای طرح‌های تحقیقاتی باید سویه استاندارد هم استفاده شود، ما سویه‌های استاندارد هم داریم.

وی با بیان اینکه بیماران مبتلا به عفونت‌های قارچی مبتلا به دو نوع عمده عفونت شامل "ساپروفیت‌ها" و "درماتوفیت‌ها" هستند، توضیح داد: ساپروفیت‌ها شامل قارچ‌های رشته‌ای و مخمرها هستند. از بین مخمرها، کاندیداها خصوصا "کاندیا البیکنس" از همه شایع‌تر است. اخیرا کاندیا اوریس به عنوان یک مخمر نوپدید که به بیشتر داروهای ضد قارچی مقاوم است، ظهور پیدا کرده است که تاکنون در بخش قارچ شناسی این مخمر جدا نشده است.  

جهانشیری با اشاره به اینکه متاسفانه در چند سال اخیر موضوع مقاومت دارویی در قارچ‌ها بسیار زیاد شده است، تصریح کرد: مقاومت دارویی علت‌های زیادی مثل استفاده بی‌رویه از داروها و یا استفاده از داروهای غیر موثر دارد. همچنین سویه‌هایی قارچی‌ای وجود دارند که به چند داروی ضد قارچ مقاوم هستند.

وی افزود: در حال حاضر چندین طرح تحقیقاتی بر روی موضوعاتی نظیر مقاومت دارویی، تشخیص سریع عفونت‌های قارچی سیستمی، ایجاد زخم‌پوش‌ها برای درمان عفونت‌های قارچی، جداسازی پپتیدهایی که دارای اثر ضد قارچی هستند و مطالعه بر روی جنبه‌های مختلف قارچ‌های کاندیدیا، ساپروفیت‌ها، درماتوفیت‌ها در حال انجام است. در حال حاضر ارتباط بسیار نزدیکی مخصوصا با بیمارستان‌های امام خمینی، رازی، مسیح دانشوری، مفید و دانشکده بهداشت دانشگاه تهران داریم.

به گفته وی، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای قارچ شناسی از دانشگاه‌های مختلف برای دوره کارورزی در این بخش مشغول خدمت می‌شوند و در عین حال دوره کارآموزی یک تا سه ماهه برای دانشجویان سایر رشته‌ها نیز تعریف شده است.

او تاکید کرد: در قسمت خدمات تخصصی بخش، علاوه بر بررسی عفونت‌های قارچی در نمونه‌های ارجاعی، نمونه‌هایی به بخش ما ارجاع می‌شود تا خاصیت ضدعفونی کنندگی و ضد قارچی آنها بررسی شود که بر اساس پروتکل‌های خاص و استاندارد، این بررسی‌ها انجام می‌شود.

بنابر اعلام روابط عمومی انستیتو پاستور ایران بخش قارچ‌شناسی این مرکز در سال ۱۳۴۰ خورشیدی با هدف تشخیص، کنترل و درمان عفونت‌های قارچی تأسیس شده است. این بخش با تکیه بر کارکنان مجرب و امکانات بهینه در راستای تحقق اهداف بهداشتی _ درمانی کشور در زمینه‌های مختلف شامل تشخیص انواع عفونت‌های قارچی و تحقیقات مربوط به پیشگیری، کنترل و درمان این عفونت‌ها فعال است.

در چند سال اخیر، سیستم آنلاین پذیرش و پاسخگویی بیماران، تهیه کلکسیون قارچ‌های بیماری‌زا و نوآوری‌هایی در قالب طراحی شبکه کشوری قارچ‌شناسی پزشکی انجام‌ شده است. انجام طرح‌های تحقیقاتی، تدریس واحد قارچ‌شناسی برای دانشجویان دوره‌های دکتری تخصصی و کارشناسی ارشد، پذیرش کارورزان جهت آموزش قارچ‌شناسی بالینی، اجرای پایان‌نامه‌های دانشجویی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی و شرکت فعال در مجامع علمی داخلی و بین‌المللی و تألیف و ترجمه کتاب و انتشار مقالات علمی پژوهشی از اهم فعالیت‌های این بخش به شمار می‌آید. 

علاوه بر این، بخش قارچ‌شناسی انستیتو پاستور ایران دارای یک بانک زیستی قارچی است و قارچ‌هایی که از بیماران جدا می‌شوند را نگهداری می‌کند و اگر فرد یا مجموعه‌هایی، سویه‌های خاص قارچی را بخواهند، طبق ضوابط خاص در اختیارشان قرار می‌گیرد.

در حال حاضر ۳ نفر عضو هیات علمی و ۸ نفر کارشناس در بخش قارچ شناسی انستیتو پاستور ایران فعالیت می‌کنند.

لینک خبر در ایسنا