انستیتو پاستور ایران

آشنايي با روشهاي ثبت اختراع در ايران و جهان

در دنيا براي ثبت اختراع دو نوع نظام وجود دارد: الف ـ روش اعلامي ب ـ روش تحقيقي. كه بر مبناي نوع زيرساخت و شرايط هر كشور متفاوت است. در ايران با توجه به شرايط موجود نظام ثبت اختراع بصورت اعلامي صورت مي گيرد. اين در حالي است كه براي تغيير رويه نظام ثبت اختراع، به نظام اثباتي (تحقيقي) پيش بيني شده است.

الف ـ روش اعلامي
ثبت اختراع به نحو روش اعلامي براساس ادعاي مخترع صورت مي گيرد.
در اين روش ادعاي مخترع مقرون به صحت تلقي شده به شرط عدم سابقه ثبت، ادعاي مخترع به ثبت مي رسد.
ماده 36 قانون ثبت علائم تجارتي و اختراعات مقرر مي دارد كه : ورقه (سند) اختراع به هيچ وجه براي قابل استفاده بودن و يا جديد بودن و يا حقيقي بودن اختراع سنديت ندارد و همچنين ورقه اختراع مزبور به هيچ وجه دلالت بر اين نمي كند كه تقاضا كننده يا موكل او مخترع واقعي مي باشد و يا شرح اختراع يا نقشه هاي آن صحيح است و اشخاص ذي نفع مي توانند نسبت به موارد مزبور، در محكمه ابتدايي تهران اقامه دعوئي كرده خلف آن را ثابت نمايند.
با عنايت به ماده فوق الذكر روش ثبت اختراع در ايران روش اعلامي مي باشد، مخترع موظف است كه مدارك اختراع ادعايي خود را به اداره مالكيت صنعتي ارائه نمايد و اداره مالكيت صنعتي با بررسي ادعاي مخترع در سوابق ثبتي خود به شرط اينكه اختراع مذكور قبلاً به نام ديگري به ثبت نرسيده باشد اقدام به ثبت اختراع خواهد نمود و سند اختراع (ورقه) به نام مخترع را صادر مي نمايد در اين حالت، اداره مالكيت صنعتي كه مسؤوليت صدور ورقه (سند) اختراع را به عهده داشته و مسؤول صحت و سقم اختراع مخترع نمي باشد. بلكه مخترع شخصاً پاسخگو خواهد بود و اگر شخص يا اشخاصي ادعايي نسبت به اختراع ثبت شده دارند بايد در محاكم ذيصلاح قضايي مستقر در تهران با خوانده قرار دادن مخترع، اقامه دعوي نمايند و نتيجه رسيدگي و صدور حكم قطعي بيانگر واقعيت امر خواهد بود.

همچنين وفق ماده 37 قانون ثبت علائم تجارتي و اختراعات در صورتيكه:
الف ـ اختراع، اختراع جديد نباشد.
ب ـ وقتي كه ورقه (سند) اختراع جهت امور نقشه هاي مالي و اختراعات مخل انتظامات عمومي و فرمولهاي و ترتيبات دوائي صادر شده باشد.
ج ـ وقتي كه اختراع به طريقه علمي صرف بوده و قابليت استفاده عملي صنعتي با فلاحتي (كشاورزي) نداشته باشد.
د ـ وقتي كه پنج سال از صدور ورقه (سند) اختراع گذشته و به موقع استفاده عملي گذاشته نشده باشد. هر ذي نفعي مي تواند به مراجع قضايي ذيصلاح تهران رجوع و تقاضاي صدور حكم دال بر بطلان ورقه اختراع صادر شده از اداره مالكيت صنعتي را نمايد. با توجه به مراتب مذكور روش ثبت اختراع در ايران به نحو اعلامي بوده و هر گونه ادعايي در محاكم قضايي مطرح و مورد رسيدگي قضايي قرار خواهد گرفت.

ب ـ روش تحقيقي
بعضي از كشورها با بهره جستن از وسايل و امكانات و آزمايشگاههاي مختلف در زمينه هاي متفاوت نسبت به بررسي ماهوي اختراع مخترع اقدام مي نمايند و آزمايشات مدت مديري به طول مي انجامد تا ادعاي مخترع درخصوص اختراعش مورد بررسي قرار گرفته تا صحت يا سقم ادعا مشخص شود.
در اين سيستم سعي مي شود به اختراع قبل از ثبت به طور محرمانه نگهداري و حق تقدمي براي ثبت جهت متقاضي منظور مي شود و اگر ادعاي مخترع مقرون به صحت تشخيص داده شد نسبت به ثبت از تاريخ تقاضا و چنانچه ادعاي مخترع صحت نداشته باشد نسبت به رد اختراع اقدام مي گردد. در برخي از كشورها از هر دو روش استفاده مي گردد، مثلاً در سوئيس، اختراعاتي كه در زمينه ساعت و دارو انجام مي گيرد روش تحقيقي اعمال مي شود و ساير زمينه ها با استفاده از روش اعلامي نسبت به ثبت اقدام مي شود.
بهره جويي از روش اعلامي و تحقيقي هر كدام مزايا و معايبي دارد كه ذكر آن در حوصله اين مقاله نمي گنجد. قدر مسلم قانونگذار هر كشور استفاده از يكي از دو روش را مقرر داشته و اطاعت از آن بر همگان واجب است.

تهيه كننده: س. محمودوند
منبع: سايت فن بازار ملي ايران

آخرین بروزرسانی: 1399/02/01

انتخاب حالت کور رنگی

تغییر ظاهری حالت اولیه

سیستم چت آنلاین