گزارش نشست تخصصی تب دنگی در شهرستان چابهار- 18 الی 19 دیماه 1403

اولین نشست تخصصی بیماری تب دنگی پس از شناسایی گردش محلی ویروس دنگی در کشور در شهرستان چابهار و با هماهنگی دانشکده علوم پزشکی چابهار و معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تاریخ 18 الی 19 دی 1403 برگزار گردید.

در ابتدای برنامه وضعیت بهداشتی و فاکتور های خطر شهرستان چابهار توسط مسئولین دانشکده علوم پزشکی چابهار ارائه گردید که اهم این موراد عبارت بودند از:

1.     دانشکده علوم پزشکی چابهار دارای جمعیت تحت پوشش بیش از 600 هزار نفر در شهرهای چابهار، قصرقند، دشتیاری، کنارک، زرآباد و نیکشهر می باشد.
2. -    مهمترین بیماری های عفونی این شهرستان سل، مالاریا و تب دنگی هستند.
3. -    این شهرستان دارای یکصد کیلومتر مرز مشترک با کشور پاکستان است که دارای سیستم بهداشتی نامطلوبی بوده و از نظر بیماری های عفونی مختلف از جمله آربوویروس های دنگی و چیکونگونیا اندمیک است.
4. -    این شهرستان فاقد سیستم فاضلاب می باشد و اکثر مناطق شهر از فقدان آب آشامیدنی و آب لوله کشی رنج میبرند و این موضوع منجر به استفاده از حوضچه های نگهداری آب در منازل گردیده است که یکی از اصلی ترین مکان های تکثیر پشه مهاجم آئدس در کنار ظروف جمع آوری آب کولر های گازی می باشد.
5. -    شهرستان چابهار دارای پوشش شبکه بهداشتی ضعیف می باشد به طوریکه تنها نزدیک به 50 درصد از ظرفیت پیش بینی شده خانه های بهداشتی آن فعال هستند.
6. -    این شهرستان تنها دارای یک بیمارستان فعال (بیمارستان امان علی (ع)) بوده و در حال حاضر با کمبود 1500 تخت بیمارستانی مواجه است.
7. -    یکی از اصلی ترین چالش های برنامه های پیشگیرانه و کنترلی تب دنگی در شهرستان چابهار کمبود نیروی انسانی است به طوریکه برای برنامه های کنترلی از نیرو های روزمزد استفاده می شود. همچنین با توجه به پرداختی های نامتناسب به کادر بهداشت و درمان، فعالیت شغلی در این منطقه مورد استقبال پزشکان و دیگر پرسنل بهداشتی-درمانی، غیر بومی قرار نگرفته است.
8. -    علی رغم زیر ساخت های نامطلوب بهداشتی-درمانی این شهرستان دارای رتبه 2 کشوری از نظر نرخ موالید است.
9. -    پشه مهاجم آئدس اجیپتی در اکثر مناطق این شهرستان مستقر شده است و گردش محلی ویروس در شهرستان چابهار در حال وقوع است.
10. -                       از زمان شناسایی اولین مورد بیماری تب دنگی در چابهار، تا دی ماه 1403 حداقل 895 مورد تب دنگی در این شهرستان به ثبت رسیده است که اوج آن در آبان و آذر سال جاری بوده است. شایان ذکر است این میزان حدود 96 درصد کل موارد ثبت شده در کشور می باشد.

در ادامه متخصصین حوزه های مختلف بیماری تب دانگ از جمله متخصصین بالینی، اپیدمیولوژیست، ویروس شناس، حشره شناسی، بهداشت محیط، آموزش پزشکی، آزمایشگاه و نیز خیرین حوزه سلامت جنبه های مختلف این بیماری را مورد بررسی قرار دادند و تجربه های عملی مراکز بهداشتی استان سیستان و بلوچستان از جمله دانشکده علوم پزشکی چابهار، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر و دانشگاه علوم پزشکی زابل ارائه گردید و موارد ذیل مورد تاکید قرار گرفت:

1. -    زیر ساخت های بهداشتی- درمانی شهرستان چابهار و همچنین شهرستان های دیگر استان نظیر بیمارستان ها و مراکز درمانی، خانه های بهداشت، آزمایشگاه های بهداشتی، تیم های پایش و کنترل ناقلین در اسرع وقت ارتقاء یابد.
2. -    برنامه های آموزشی برای عموم مردم و مشارکت دادن آنها در برنامه های بهسازی محیط و پیشگیرانه در قالب Risk Communication and Community Engagement  به طور منظم اجرا شود.
3. -    برنامه های پایشی تلفیقی (Integrated surveillance) از جمله پایش بالینی، حشره شناسی، سرواپیدمیولوژی، ویروس شناسی و ژنومیک ویروس به طور مستمر اجرا شود و آنالیز دادها به صورت جامع انجام گردد.
4. -    مطالعات سرواپیدمیولوژی در نواحی دارای پشه مهاجم آئدس و بدون گزارش محلی ویروس و بیماری بالینی از جمله بوشهر، گیلان، مازندران در اسرع وقت انجام شود.
5. -    از روش های کنترلی نوین از جمله باکتری ولباکیا و Sterile Insect Technique (SIT) برای کاهش جمعیت ناقلین استفاده شود.
6. -    پایگاه تحقیقاتی-پایشی توسط انستتیو پاستور ایران و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران به منظور انجام تحقیقات کاربردی و برنامه های پایشی در حوزه بیماری های منتقل شونده توسط پشه مهاجم آئدس در شهرستان چابهار ایجاد شود. در خصوص پایگاه تحقیقاتی انستتیو پاستور ایران درشهرستان چابهار، جناب آقای دکتر سروری ریاست محترم انستیتو پاستور ایران و جناب آقای دکتر ملک افضلی پیشنهاد بررسی این موضوع را در اولین جلسه هیات امنای انستیتو پاستور مطرح نمودند.
7. -    کارگاه های آموزشی توسط انستیتو پاستور ایران و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران به منظور توانمند سازی کارکنان بهداشتی- درمانی دانشکده علوم پزشکی چابهار در حوزه های حشره شناسی، تشخیص آزمایشگاهی و اپیدمیولوژی بیماری تب دنگی برگزار گردد.

در نهایت معاون محترم بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جناب آقای دکترعلیرضا رئیسی در جمع بندی این برنامه، ارتقاء همه جانبه و توسعه متوازن منابع در شهرستان چابهار نظیر تامین منابع آب، توسعه مراکزفرهنگی-آموزشی- تفریحی، افزایش فرصت های شغلی و بهسازی محیط را یک عامل ضروری برای تحقق فعالیت های بهداشتی برای کنترل پشه مهاجم آئدس و بیماری تب دنگی در این منطقه عنوان نمودند.